GUNAHSIZ INSANLARIN QETLE YETIRILMESI

 

Tarixin cox qeribe ishderi olur. Gunahsiz insanlarin oldurulmesinde ishdirak eden, savet hokumetinin qurulmasinda can bashla fealiyyet gosteren bezi shexlerin toretdikleri cinayetlerin uzun muddet xalqdan gizledilse de, haqlarinda kitablar yazilsa da hetta hekelleri bele qoyulsa da xalq, tarix onlarin emmellerini hec vaxt yaddan cixartmayib. Bezi sebelere gore, sapi ozumuzden olan baltalari adlarini bu kitaba yazmasaqda toretdiklerini xalq bilir.
Savet hakimmiyyetinin ilk dovurlerinde Mastagada xeyli din xadimi represiyaya ugramishdir. Taninmish din xadimleri "AXUND MIR ELEKBER AGA, AXUND MIR MEHEMMED AGA" xacamzda surgun etmishdiler. Bir grup nifuzlu din xadimi ise hec bir gunahi
olmadan vehshicesine kendde gullelenmishdi. Onlarin arasinda "KERBALAYI MIR MEHEMMED MIRZE oglu, HACI SHIXI MANAF oglu, HACI MIRBALA MURTUZ oglu, KERBELAYI VAHAB HACI HACIQULU oglu, HACI IMAMMEHEMMED, BALOGLAN HACI QASIM oglu, ELIBABA BABA oglu, GAKERIM MOLLA EZIZ oglu, AGAMELI NECEFLI oglu ve BEHMEN AGARIZA oglunu" gostermek olar. Kand agsaqqallari hemin hadise ile bagli oz ata ve analarindan eshitdikleri bir ehvalati done-done xatirlayirlar. Gullenenen din xadimleri arasinda "KERBELAYI MEHEMMED" oz xoshu ile bu yolu secibmish. O, atasinin tutuldugunu ve sabah gulleleneceyini bilerek bir gun evvel gece ile atasini biraxdirmish, ozu onun yerine olume getmishdir. Din xadimini gulleletdiren shexsin bundan xeberi olmamishdir.
Hemin hadiseni gozderi ile goren adamlar deyirler ki, onlardan 11 neferinin uzunu divara cevirib gulleleyibler. Agakerim ise uzunu dushmene cevirib ve deyib. Men dushmene arxa cevirmerem. Bu gunahsiz insanlarin meyidlerini bir nece gun defn etmeye qoymayiblar. Taninmish vahidshunas alim Memmed Nuru oglunun yazduguna gore tekce burceli adli bir nefer gece, gizlice HACI SHIXINI, KERBELAYI MEHEMMEDI, KERBELAYIN MIRMEHEMMED MIREZIZ oglunun meyidlerini bir-bir dalina alib ailelerine chatdirib. Hemin hadise ile bagli metbuatda cixish eden Kamil Muxtarov yazir ki, Seyidaga Axun Mir Huseyn oglunun fedakarligi saesinde hemin musubet xeberinin vaxtinda N.Nerimanova chatdirilmasi hebse alinmish daha 80 nefer gunahsiz adami olumun pencesinden xilas etmishdir.
O faciyevi gunden uzun muddet kecdikden sonra represiya qurbanlarina abide qoyularken bu gunahsiz insanlarini deqiqleshdirmek hec de asan olmayib. Kend agsaqqallarindan 1907 - ci il tevelludlu Qurban Haci Pirmehemmed oglu, 1906 - ci il tevelludlu Mirqedir Mirabbas oglu ve 1906 - ci il tevelludlu onlarin melumatlari esasinda Mastagada sehidlerin adlari
ebedileshib, bugunki nesle chatdirilib. Bu qeyri adi fakti fikirleshdikce, atasinin evezine olumu sherefle qebul eden Kerbelayi Mehemmmedin, elece de temiz, ALLAUH adami olan din xadimlerinin ruhuna dua edirem, onlara rehmet diliyirem. Mastaga kendinin duz ortasinda savet dovrunun bu qurbanlarina abide ucaldilib. Abidenin uzerinde gunahsiz insanlarin adlari qeyd edilib.
Indi kend camaati 1920, 1937 ve 1941 - 1945 - ci illerde sehidlerin xatiresini hemishe yad edir, o agir gunlerin qayitmasini bir daha istemirler. Taninmish shair Elekber Sahid abidenin acilishi munasibeti ile ashagidaki sheri yazib.


O zamanlar ki, bizim dushdukce yadimiza,
Yigilib qussevu qemler dilu - nashadimiza.
Sevinib cumle xelayiq dedi shura geldi,
Bu gelish oldu sebeb qalovu - feryadimiza.
Eqli serrast olan kesderi mehv eylediler,
Olmayan oldu divan tutdular ecdadimiza.
Bu bulaq uste qiriblar nece ehli - besheri,
Biz de el acdiq, "ura" soyledik celladimiza.
Olmaliydi bele bir dovr ki, Sahid, oldu,
Chunki cep gozle nezer salmishiq usatadimiza.