MASTAGA BURDAN BASHLAYIR

Esirleri adlayaraq dovrumuze gelib catmis bu revayet-efsanani her defe esiddikde, "massaget" tayfasinin adini ozunde yasadan Mastaga kendini ehalisinin qedir-qiymeti gozunde daha da ucalir. Bakinin axinliginda yerleshjen bu qedim diyarin etirmeleri-gorkemli elm ve medeniyyet xadimleri, shairler, dovlet ve maarif xadimleri ve herbicileri omur yolu bir daha gosterir ki, onlar ozu ulu tayfalarindan qalmish gozel en"eneni - xalqa, Vetene, torpaga sherefle xidmet etmek en"enesini bu gun de davam etdirirler.
Boyuk tarixi kecmishe malik Mastaga kendi oz adi ile yox, hem de burada ucaldilmish qedim abidelerle de oz kecmishini Sibuta yetirir ve yashadir. Bu qedim kendin erazisinde vaxti ile genish arxioloji qazintilar aparilsaydi, bu gun elme chox shey me''lum olardi, kendin tarixinin qedimliyini subuta yetiren faktlarin sayi daha da artardi.
Lakin buna baxmayaraq, be''zi movcud abidelerin qorunub saxlanilmasi hemin fikri tesdiq edir. Meselen, Mastagada Qum hamaminin, ovdanlarin, qebirustu abidelerin ve s. movcudlugu qesebenin adinin qedimliyi gosterir ki, bu erazide yashayish meskeninin tarixi chox qedimlere gedib cixir.
Mastaganin merkezinde yerleshen Cume mescidini yaxinliginda vaxti ile qala divarlarinin 1841 - ci ilin dekabirinda bash veren guclu zelzele yerle yeksan etmishdi. Onun qaliqlari demek olar ki, 20 - ci esrin, 1 - ci rubne kimi qalmish
ve burada tedqiqat aparan I.P.Sheblikin ve E.A.Paxomov terefinden 1926 - ci ilde shekili chekilmishdir.
Cefer Tagiyevin dediyinden bele basha dushuruk ki, indiki Kecenner qebirsanligini altinda da vaxti ile bir qebirsanlig olub. Hetta bu gun qebir qaziyarken buradan qedimi dashlar cixir. Amma chox tessuf ki, bu esrlerin yadigarlari tarixi abide kimi qorunub saxlanilmayib. Deyilene gore, onlarin uzerinde ereb elifbasi ile yazilardan bashqa hemde muxtelif naxishlar vardir.